UBND TP HCM vừa ban hành kế hoạch thanh tra chuyên đề với các dự án chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp hoặc có nguy cơ gây thất thoát, lãng phí trên địa bàn. Động thái này nhằm thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng và Thanh tra Chính phủ về kiểm tra, rà soát các dự án gặp khó khăn, vướng mắc, đồng thời chủ động xử lý những trường hợp ngoài diện thanh tra định kỳ.
Theo kế hoạch, các sở, ban, ngành và UBND cấp phường, xã sẽ rà soát, thống kê, đề xuất danh mục các dự án có dấu hiệu bất cập, chậm trễ hoặc hiệu quả thấp để Thanh tra TP HCM kiểm tra.
Đợt thanh tra lần này nhằm làm rõ nguyên nhân dẫn đến các vướng mắc kéo dài, đồng thời phát hiện những bất cập trong cơ chế, chính sách để kiến nghị sửa đổi phù hợp với thực tiễn. Quá trình kiểm tra cũng giúp xác định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân nếu phát hiện có hành vi vi phạm, từ đó đề xuất biện pháp xử lý theo quy định pháp luật.
Bất động sản khu trung tâm TP HCM, tháng 7/2025. Ảnh: Quỳnh Trần
Kết quả thanh tra sẽ là căn cứ quan trọng để TP HCM xem xét, tháo gỡ các nút thắt của từng dự án, góp phần khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế. Đây cũng là bước đi nhằm kiểm soát quyền lực, tăng cường hiệu lực quản lý và bảo đảm các dự án đầu tư công, đầu tư tư nhân hoạt động đúng quy định pháp luật. Trường hợp phát hiện sai phạm, thành phố sẽ xác định rõ trách nhiệm, kiến nghị xử lý theo quy định, đồng thời đề xuất các cơ quan chức năng điều chỉnh chính sách nhằm khắc phục bất cập, hạn chế phát sinh.
Trước đó, theo kế hoạch thanh tra chuyên đề được Thanh tra Chính phủ công bố, TP HCM có 114 dự án thuộc diện kiểm tra do gặp khó khăn, kéo dài hoặc có dấu hiệu vi phạm. Trong đó, Thanh tra Chính phủ sẽ trực tiếp kiểm tra 20 dự án, 94 dự án còn lại do Thanh tra TP HCM đảm trách. Thời kỳ thanh tra kéo dài từ khi triển khai dự án đến ngày 1/7. Trường hợp cần thiết, có thể mở rộng phạm vi ra các thời điểm trước hoặc sau mốc này. Các cơ quan phải triển khai trong tháng 7 và ban hành kết luận giữa hoặc cuối tháng 9 năm nay.
Một số dự án do Thanh tra TP HCM trực tiếp kiểm tra như: khách sạn Majistic số 2-4-6 Nguyễn Huệ, Chung cư 926 Võ Văn Kiệt, Khu nhà ở Tân Phước, Ecotown Phú Mỹ, Chung cư số 18 Nguyên Hồng, Khu nhà ở ven sông Dinh…
Ông Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển thị trường Tài chính và Bất động sản toàn cầu, cho biết, trước sáp nhập, Bình Dương là trung tâm công nghiệp hàng đầu khu vực phía Nam, với tỷ lệ lao động nhập cư cao nhất cả nước (26,3%). Không chỉ là địa bàn sản xuất trọng điểm, địa phương này còn phát triển cộng đồng lao động đặc thù. Hệ sinh thái công nghiệp tại đây đã hình thành “văn hóa lao động” dựa trên sự ổn định, gắn kết và chia sẻ.
“Điểm mạnh của địa phương là xây dựng được văn hóa công nghiệp đặc trưng, cùng với chính sách chủ động trong việc thu hút và giữ chân lao động. Chi phí sinh hoạt thấp hơn 20-30% so với TP HCM cũ giúp nơi đây trở thành điểm đến hấp dẫn để an cư, lạc nghiệp”, ông Hiếu cho biết.
Ông Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển thị trường Tài chính và Bất động sản toàn cầu. Ảnh: NVCC
Việc mở rộng địa giới hành chính từ tháng 7 cùng hàng loạt dự án hạ tầng quy mô lớn giúp phía Đông Bắc TP HCM (một phần Bình Dương cũ) trở thành mảnh ghép quan trọng của siêu đô thị phía Nam. Trong quá trình này, chuyên gia cho rằng, làn sóng di cư là yếu tố trung tâm.
Trước hết, nguồn lao động nhập cư trẻ đóng vai trò quan trọng trong phát triển công nghiệp, dịch vụ, đổi mới sáng tạo. Lực lượng này cũng tạo nên bản sắc văn hóa đa dạng, nâng cao năng lực cạnh tranh vùng.
Theo TS Hiếu, mỗi làn sóng di dân mang theo nhu cầu học tập, đào tạo nghề, góp phần gia tăng tỷ lệ lao động có kỹ năng, bằng cấp. Đồng thời, tốc độ gia tăng dân số kéo theo nhu cầu lớn về nhà ở, hạ tầng giáo dục, y tế, giải trí – thúc đẩy tiêu dùng và phát triển hệ sinh thái bất động sản tại khu vực. Cùng với đó là làn sóng doanh nghiệp dân sinh mới, hệ thống tài chính tiêu dùng, ngân hàng bán lẻ phát triển theo nhu cầu.
“Tuy nhiên, sự dịch chuyển dân số cũng đặt ra áp lực cho quy hoạch và hạ tầng. Bài toán phân bổ dân cư và đầu tư công cần được giải quyết thông qua mô hình chùm đô thị đa cực”, chuyên gia nhấn mạnh.
Vị này lưu ý, để tận dụng tốt nguồn lực từ làn sóng di cư, tỉnh cần có chiến lược rõ ràng về quy hoạch và phát triển hạ tầng, nhất là giao thông kết nối vùng. Việc xây dựng tuyến vành đai 3, cao tốc TP HCM – Thủ Dầu Một – Chơn Thành và các tuyến metro sẽ là bước đột phá, giúp giảm áp lực lên hạ tầng và tạo nền tảng phát triển bền vững cho đô thị.
Bất động sản dọc quốc lộ 13 phía Đông Bắc TP HCM. Ảnh: Trần Út
Việc thành lập một cơ quan phát triển siêu đô thị (MDA) cũng là gợi ý, trong đó, ứng dụng AI để quản lý giao thông và xây dựng bản đồ di cư thời gian thực để phân bổ các nguồn lực như trường học, bệnh viện.
Theo chuyên gia, việc phát triển đô thị xanh, bảo tồn di sản văn hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ tài chính số dành cho người dân và doanh nghiệp là những yếu tố quan trọng để đảm bảo phát triển bền vững. Các chính sách phải đặt con người làm trung tâm, chú trọng cải thiện chất lượng sống thực tế.
“Siêu đô thị tương lai không chỉ được định hình bằng những công trình chọc trời, mà quan trọng hơn là khả năng hấp thụ và nâng cao chất lượng sống của người dân. Cần phải biến làn sóng di cư thành sức bật”, TS Nguyễn Trí Hiếu kết luận.
Theo khảo sát của Cen Land, nhiều dự án bất động sản tại Việt Nam dù đã bán hết trên giấy tờ nhưng vẫn trong tình trạng vắng bóng cư dân. Ngược lại, một bộ phận lớn người dân vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận nhà ở phù hợp.
Ông Nguyễn Trung Vũ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Cen Land cho rằng, tình trạng mất cân đối giữa cung và cầu gây lãng phí nguồn lực xã hội. “Nếu chỉ dừng lại ở việc bán hàng mà không tạo điều kiện để cư dân đến sinh sống, các dự án có nguy cơ rơi vào trạng thái ‘chôn vốn’, ảnh hưởng đến dòng tiền và lòng tin trên thị trường”, vị này nhấn mạnh.
Theo đó, doanh nghiệp chọn cách tham gia sâu hơn vào các dự án, từ tái cấu trúc sản phẩm, xác định đúng nhóm khách hàng mục tiêu đến xây dựng chính sách hỗ trợ nhằm thúc đẩy cư dân về ở. Chiến lược này được Cen Land thực hiện từ năm 2011 với dự án Tân Tây Đô (Hà Nội). Sau khi được định hướng lại bởi doanh nghiệp, dự án ghi nhận hơn 200 căn hộ được bán trong vòng 6 tháng và lấp đầy cư dân.
Ở một số dự án khác, doanh nghiệp áp dụng phương thức phát triển sản phẩm dựa trên phân tích nhu cầu cụ thể. Đơn cử, tại một khu đô thị ở Đà Nẵng, dòng căn hộ 25 m2 được thiết kế hướng đến kỹ sư trẻ ngành công nghệ đã thu hút hơn 8.000 cư dân. Trong khi đó, một dự án biệt thự ở phía Đông Hà Nội ban đầu hướng đến nhóm khách hàng lớn tuổi được tái định vị để tiếp cận người trẻ yêu thiên nhiên, với chính sách thanh toán linh hoạt, thời gian nhận nhà sớm. Điều chỉnh này giúp dự án trở thành một trong những khu đô thị có tỷ lệ lấp đầy cao tại khu vực.
Khách hàng tới tham dự một sự kiện do Cen Land tổ chức ngày 15/3. Ảnh: Cen Land
Mở rộng hệ sinh thái từ an cư sang an sinh
Không chỉ tập trung vào lĩnh vực bất động sản, Cen Land mở rộng hoạt động sang lĩnh vực giáo dục và đào tạo nghề nhằm giải quyết nhu cầu an sinh cho người lao động trẻ. Một số đơn vị thuộc hệ sinh thái này bao gồm: Cen Academy (đào tạo kỹ năng và ngoại ngữ), Trường Cao đẳng Kinh tế và Công nghệ Cen EcoTech (đào tạo nghề theo định hướng thị trường), công ty xuất khẩu lao động Thanh Bình SMD (kết nối lao động Việt Nam với thị trường quốc tế).
Trong bối cảnh Phú Quốc chuẩn bị đón sự kiện APEC 2027 và hàng loạt dự án hạ tầng được triển khai, nhu cầu về nguồn nhân lực tại đây được dự báo tăng mạnh, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng, dịch vụ lưu trú, nhà hàng, khách sạn. Nắm bắt điều này, Cen Land cùng các đơn vị thành viên đã khởi động kế hoạch ra mắt Trung tâm Cung ứng Nhân lực tại Phú Quốc. Trung tâm này sẽ giới thiệu việc làm, đào tạo nghề và hỗ trợ chỗ ở cho người lao động từ nơi khác đến làm việc tại đảo.
Phối cảnh dự án Meyhomes Capital Phú Quốc. Ảnh: Meygroup
Theo đại diện doanh nghiệp, mục tiêu của trung tâm là tạo điều kiện để người lao động có việc làm ổn định, từ đó hỗ trợ các dự án tại Phú Quốc thu hút cư dân dài hạn, giúp tăng giá trị sử dụng và thương mại cho bất động sản khu vực.
Trong khi đó, với dự án Meyhomes Capital Phú Quốc, Cen đồng hành cùng chủ đầu tư triển khai chính sách ưu đãi: miễn phí 3 năm tiền thuê mặt bằng cùng hàng loạt tiện ích được đầu tư đồng bộ: trường học liên cấp, trung tâm y tế, chuỗi dịch vụ, khu vui chơi, giải trí… nhằm thu hút người dân đến sinh sống và kinh doanh thử nghiệm. Mô hình “ở thử – kinh doanh thử” được đánh giá mang lại hiệu quả kép: vừa giúp lấp đầy cư dân cho dự án, vừa mở ra cơ hội ổn định thu nhập cho người dân.
Đại diện Cen Land cho biết, chiến lược phát triển hệ sinh thái “an cư – an sinh” sẽ tiếp tục được duy trì, hướng tới phục vụ nhu cầu thực, đồng thời, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của bất động sản.
Mới đây, Chính phủ cho biết sẽ đề xuất sửa đổi Nghị quyết 18, làm cơ sở sửa Luật Đất đai 2024. Dự thảo sửa đổi của luật này cũng đang được Bộ Nông nghiệp và Môi trường lấy ý kiến.
Luật Đất đai 2014 có hiệu lực từ 1/8/2024. Trong quá trình thi hành, nhiều chính sách nổi bật đã tháo gỡ khó khăn trong tiếp cận đất đai cho sản xuất – kinh doanh, giải quyết nhiều tồn đọng về đất, góp phần phát huy hiệu quả nguồn lực đất đai, theo các chuyên gia.
Một trong những điểm mới của luật này là quy định cụ thể các hình thức giao đất, cho thuê đất phù hợp với tính chất và mục đích sử dụng. Các trường hợp, điều kiện và căn cứ để thực hiện việc giao đất, cho thuê đất với các dự án đầu tư cũng được quy định chi tiết.
Luật đã phân cấp toàn bộ thẩm quyền chấp thuận chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh. Chuyên gia pháp lý bất động sản Phạm Thanh Tuấn cho biết quy định này tạo sự chủ động và nâng cao trách nhiệm của địa phương trong công tác quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn.
Ngoài ra, luật đã mở rộng đối tượng và hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp, cho phép người dân không trực tiếp sản xuất được nhận quyền sử dụng đất trồng lúa trong hạn mức. Hạn mức chuyển nhượng đất nông nghiệp cũng được nâng lên đến 15 lần so với hạn mức giao đất.
Ở góc độ doanh nghiệp, lãnh đạo một công ty chuyên phát triển dự án nhà ở tại phía đông TP HCM, nhìn nhận cơ chế giao đất, cho thuê đất được quy định rõ ràng thông qua đấu giá, đấu thầu, góp phần minh bạch hóa quá trình phân bổ đất đai, hạn chế cơ chế “xin – cho”. Doanh nghiệp này cũng được mở rộng cơ hội tiếp cận quỹ đất sau khi luật bổ sung quy định cho phép sử dụng đất vào nhiều mục tiêu nếu phù hợp với quy hoạch. Cùng đó, doanh nghiệp không còn bắt buộc phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi lập hồ sơ đầu tư, tạo thuận lợi hơn trong việc xúc tiến dự án.
Việc đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu đất đai cũng là điểm nổi bật của Luật Đất đai, theo ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc kinh doanh kênh Batdongsan. Ông nói, quy định này giúp xác định rõ trách nhiệm của Trung ương và địa phương trong quản lý, vận hành và chia sẻ hệ thống thông tin đất đai tập trung. Hệ thống này liên tục được đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện thời gian qua, hướng tới nền hành chính số, công khai, minh bạch.
Bất động sản trung tâm TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Dù vậy, sau một năm triển khai, Luật Đất đai bộc lộ nhiều bất cập cần sửa đổi. Việc bỏ khung giá đất và xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường từng được kỳ vọng là điểm mới đột phá, nay lại được nhìn nhận khiến nghĩa vụ tài chính của người dân tăng nhiều lần. Bà Nguyễn Thị Hồng (phường Vinh Lộc, Nghệ An) phản ánh gia đình bà nộp hồ sơ xin chuyển đổi 300 m2 đất vườn sang thổ cư. Theo thông báo tính thuế, giá đất sau chuyển đổi là 15 triệu đồng mỗi m2, trong khi giá cũ chỉ khoảng 85.000 đồng. Kết quả là tổng số tiền sử dụng đất phải nộp vọt lên gần 4,5 tỷ đồng.
Sau khi luật bỏ khung giá đất, nhiều địa phương đã xây dựng và áp dụng bảng giá đất điều chỉnh với mức giá tăng nhiều lần. Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (HoREA), cho biết đất ở theo bảng giá ở TP HCM tăng 2,4-38 lần, kéo theo nghĩa vụ tài chính của người dân tăng vọt, vượt quá khả năng tài chính.
Bảng giá đất mới cũng làm tăng chi phí thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất để làm dự án nhà thương mại, “đẩy” chi phí đất của dự án leo thang, kéo giá nhà tăng vọt cùng lo ngại bong bóng bất động sản. Ông Trần Khánh Quang, Giám đốc Công ty bất động sản Việt An Hòa, cho biết chi phí sử dụng đất tăng cao khiến nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ gần như không thể tiếp cận được quỹ đất. Theo quan sát của ông, trong một năm qua, khoảng 80-90% doanh nghiệp thuộc nhóm này bị loại khỏi “cuộc chơi” do không đủ năng lực tài chính.
“Hệ quả là thị trường thiếu vắng các dự án nhà ở quy mô vừa và nhỏ, ngoại trừ một số đại đô thị do các chủ đầu tư lớn triển khai, dẫn đến nguồn cung sụt giảm và giá bán ngày càng tăng”, ông Quang cho hay.
Báo cáo của Bộ Xây dựng chỉ ra trong quý II, đà tăng giá chung cư Hà Nội, TP HCM lên mức cao nhất trong gần một thập kỷ. Tại thủ đô, giá bán trung bình đã đạt 80 triệu đồng mỗi m2, tăng 33% so với cùng kỳ, còn TP HCM đạt 89 triệu đồng, tăng 36%.
Luật Đất đai cũng bộc lộ kẽ hở pháp lý trong đấu giá đất.Ông Phạm Đức Toản, Tổng giám đốc EZ Property, nhìn nhận việc xác định giá khởi điểm căn cứ theo bảng giá đất trong thời điểm chưa kịp điều chỉnh để sát thị trường khiến khoản đặt trước 20% tương đối thấp, dễ bị lợi dụng. Một số tổ chức, cá nhân đã tham gia đấu giá không nhằm mục đích sử dụng đất thực sự mà để đẩy giá, tạo sốt ảo, rồi bỏ cọc hoặc chuyển nhượng kiếm lời. Trong khi đó, pháp luật lại chưa có chế tài đủ mạnh để xử lý nghiêm hành vi bỏ cọc.
Hệ quả là nhiều phiên đấu giá bị đẩy giá quá cao rồi bỏ cọc, gây nhiễu loạn thị trường, làm tăng mặt bằng giá đất khu vực lân cận, ảnh hưởng tiêu cực đến việc thu hút đầu tư, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư.
Cùng đó, việc giới hạn hình thức thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê đã bộc lộ một số bất cập, nhất là sự thiếu đồng bộ với các luật Nhà ở, Kinh doanh bất động sản. Luật sư Phạm Thanh Tuấn đánh giá quy định này chưa tạo điều kiện linh hoạt cho nhà đầu tư gồm doanh nghiệp kinh doanh bất động sản.
Thực tế, nhiều doanh nghiệp có nhu cầu thuê đất trả tiền một lần để chủ động trong tài chính, thuận lợi trong huy động vốn và thế chấp quyền sử dụng đất. Điều này cần thiết với các dự án xã hội như y tế, giáo dục, văn hóa … vốn cần thu hút nguồn lực đa dạng từ khu vực tư nhân. Bên cạnh đó, hình thức cho thuê đất trả tiền hàng năm khiến ngân sách phải chi lớn cho bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhưng lại thu hồi vốn chậm.
Ở góc độ cơ quan xây dựng dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết luật hiện hành chưa phù hợp với chủ trương tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Bởi từ 1/7, cả nước bỏ cấp huyện và vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, gồm cấp tỉnh và phường/xã. Trong khi đó, luật hiện hành vẫn tồn tại quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, tỉnh và huyện hàng năm.
Chưa kể, quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất cũng chưa thống nhất, đồng bộ. Cùng với đó, các dự án đầu tư công hay dự án quan trọng có tính chất cấp bách, đặc thù để phục vụ những nhiệm vụ chính trị, đối ngoại chưa có hoặc chưa phù hợp quy hoạch. Trước đó, các dự án nhóm này đã có ý kiến về chủ trương đầu tư từ cơ quan quản lý.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định việc sửa Luật Đất đai sẽ giúp khơi thông nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế – xã hội, tăng hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai, cũng như đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người sử dụng.
Dự án luật sửa đổi này dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, và có hiệu lực từ đầu 2026 nếu được thông qua.
Việt Nam
Singapore
Malaysia
Thailand
