Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP HCM mới đây đề xuất tăng giá đất nông nghiệp với các thửa đất nằm trong khu dân cư hoặc đất nằm trong cùng thửa có đất ở, lên bằng 65-70% giá đất ở, nhằm giảm gánh nặng tiền sử dụng cho người dân.
Lý giải cho đề xuất này, ông Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Kinh tế Tài nguyên và Môi trường thành phố, cho biết bảng giá đất hiện hành ấn định giá đất nông nghiệp ở mức quá thấp. Điều này khiến chi phí chuyển đổi mục đích sử dụng tăng vọt, làm người dân ngần ngại thực hiện thủ tục, từ đó làm chững lại hoạt động thị trường và ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách.
Ông Võ Hồng Thắng, Phó tổng giám đốc DKRA Group, nhận định mức thu tiền sử dụng đất hiện nay là quá cao, gây không ít khó khăn cho người dân có nhu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng, đặc biệt ở khu vực nông thôn, nơi phần lớn người dân sở hữu đất nông nghiệp.
Ông dẫn chứng, tại một số huyện vùng ven như Bình Chánh, Hóc Môn (cũ), giá đất nông nghiệp trên thị trường dao động 7-10 triệu đồng mỗi m2, tiệm cận với đất ở. Tuy nhiên, trong bảng giá đất, mức này chỉ được ghi nhận vài trăm nghìn đồng mỗi m2. Với công thức tính tiền sử dụng đất dựa trên phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp, nhiều người dân cảm thấy như đang phải “mua lại chính mảnh đất của mình”.
Theo ông Thắng, điều chỉnh giá đất nông nghiệp tiệm cận thực tế sẽ giúp thu hẹp khoảng cách giữa hai loại đất, từ đó giảm chi phí chuyển đổi và bớt gánh nặng tài chính cho người thu nhập thấp.
Cùng góc nhìn, chuyên gia bất động sản Trần Khánh Quang, Tổng giám đốc Công ty Việt An Hòa, cho rằng mức thu hiện hành tạo ra nhiều trở ngại cho người dân. Không ít người buộc phải rút hồ sơ chuyển đổi khi thấy chi phí quá cao, khiến Nhà nước có nguy cơ thất thu. Một số trường hợp khác lựa chọn xây dựng không phép hoặc giao dịch bằng giấy tay, làm phát sinh tranh chấp và vi phạm pháp luật.
Bất động sản khu đông TP HCM với các dự án đất nền, nhà phố, tháng 2/2025. Ảnh: Quỳnh Trần
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, nếu áp dụng giá đất nông nghiệp theo tỷ lệ cố định bằng 65-70% giá đất ở cũng chưa hợp lý. Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc Batdongsan, phân tích nếu đưa đất nông nghiệp lên ngang 70% giá đất ở sẽ tạo ra nhiều hệ lụy. Bởi lẽ, đất nông nghiệp vốn phục vụ sản xuất, không thể xem như một dạng “thổ cư dự bị”. Định giá theo tỷ lệ cứng có thể tạo tâm lý đầu cơ, dẫn đến hiện tượng găm đất chờ quy hoạch, làm sai lệch mục tiêu phát triển sử dụng đất.
Không chỉ vậy, nếu tăng giá đất nông nghiệp một cách ồ ạt mà không cân nhắc kỹ, chi phí đền bù trong các dự án đầu tư công sẽ đội lên cao, kéo theo giá nhà tăng, ảnh hưởng đến khả năng phát triển của doanh nghiệp bất động sản. Bên cạnh đó, tình trạng gom đất chờ chuyển đổi có thể khiến nguồn đất sản xuất bị “giam” lại, làm lệch hướng phát triển nông nghiệp đô thị.
Trên cơ sở đảm bảo hài hòa lợi ích các bên, ông Tuấn đề xuất nên áp dụng hệ số điều chỉnh linh hoạt theo từng khu vực để tính tiền sử dụng đất thay vì áp dụng máy móc bảng giá đất hiện hành. Ông dẫn chứng, nếu bảng giá đất nông nghiệp là 500.000 đồng mỗi m2, trong khi giá thị trường khoảng 5 triệu đồng và giá đất ở là 12 triệu đồng mỗi m2, thì phần chênh lệch hợp lý nên được tính là 5-7 triệu đồng (30-50%), thay vì 11,5 triệu đồng (100%) như hiện nay.
Theo ông Tuấn, việc tính toán dựa trên giá thị trường sẽ phản ánh đúng giá trị đất mà người dân đang sở hữu, thay vì dựa vào mức định giá hành chính quá thấp. Cách làm này vừa đảm bảo công bằng, vừa giúp giảm gánh nặng chi phí chuyển mục đích sử dụng đất, nhất là với người dân đã mua đất nông nghiệp theo giá thị trường.
Đồng quan điểm, chuyên gia Trần Khánh Quang đề xuất giá đất nông nghiệp cần tiệm cận với thị trường thực tế, nhưng không nên sử dụng tỷ lệ cứng. Giá đất nông nghiệp tại các khu vực nội thành và ngoại thành TP HCM có sự chênh lệch lớn, nếu áp một tỷ lệ duy nhất sẽ thiếu công bằng.
Thay vì thu 100% phần chênh lệch giữa giá đất ở và đất nông nghiệp như hiện nay, ông đề xuất áp dụng hệ số điều chỉnh linh hoạt, chẳng hạn chỉ thu 20-30% phần chênh lệch để tránh tình trạng người dân phải nộp tiền sử dụng đất quá cao, thậm chí vượt cả chi phí xây dựng. Mức thu hợp lý sẽ tạo điều kiện cho người dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất một cách chính đáng, giảm rủi ro xây dựng không phép hoặc mua bán giấy tay.
Các chuyên gia cũng lưu ý, mức tăng 65-70% như đề xuất hiện chưa có cơ sở pháp lý và khoa học rõ ràng. Luật Đất đai 2024 đã quy định cụ thể nguyên tắc, phương pháp và căn cứ định giá, trong đó giá đất phải dựa trên dữ liệu thị trường, thu nhập từ đất, chi phí đầu tư, giá lân cận… chứ không thể ấn định theo tỷ lệ. Việc điều chỉnh là cần thiết nhưng phải thực hiện đúng quy trình, có ý kiến từ các sở ngành và tổ chức tư vấn độc lập, đảm bảo tuân thủ nguyên tắc thị trường và tránh các hệ lụy phát sinh do can thiệp hành chính thiếu cơ sở.
Trên tinh thần đó, ông Võ Hồng Thắng cũng kiến nghị cần có sự phân loại rõ ràng trong các trường hợp chuyển mục đích sử dụng. Với những trường hợp chia tách đất cho con cái, hoặc người lần đầu sở hữu nhà ở, có thể xem xét áp dụng mức thu thấp hơn, mang tính hỗ trợ. Ngược lại, với các trường hợp mang tính đầu cơ, đầu tư sinh lời, vẫn nên thu theo mặt bằng bảng giá đất để đảm bảo công bằng, tránh trục lợi chính sách.
Phương Uyên
Nguồn bài viết : https://vnexpress.net/chuyen-gia-lo-dau-co-neu-tang-gia-dat-nong-nghiep-4911101.html
Việt Nam
Singapore
Malaysia
Thailand
