“Ngại cưới, lười sinh”

Nói tại một hội thảo gần đây, TS. Nguyễn Văn Đính – Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam – thừa nhận một xu hướng đang xuất hiện là người trẻ ngại lập gia đình, ngại kết hôn, chắc chắn sẽ làm tăng tỷ lệ độc thân, giảm tỷ lệ sinh, ảnh hưởng đến chất lượng dân số.

Một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng này là giá bất động sản ngày càng tăng cao, thị trường thiếu nguồn cung cho nhà ở vừa túi tiền.

Không phải lần đầu tiên vấn đề người trẻ ngại kết hôn do giá nhà tăng cao được đề cập. Trước đó, Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt nam (VARS IRE) cũng từng có báo cáo chỉ ra xu hướng “ngại cưới, lười sinh” đang dần hình thành, trong dài hạn sẽ tác động ngược đến thị trường bất động sản.

Đơn vị này nêu thực trạng giá nhà liên tục tăng vượt xa khả năng tài chính của phần lớn người dân, trong khi thu nhập của người trẻ không theo kịp tốc độ tăng giá khiến một bộ phận lớn thế hệ này đang dần từ bỏ kỳ vọng sở hữu nhà riêng và chuyển sang thuê nhà lâu dài.

Hiện tượng trên không chỉ ảnh hưởng đến nhu cầu mua bất động sản mà còn tác động tiêu cực tới quyết định kết hôn, sinh con, làm gia tăng nguy cơ giảm tỷ lệ sinh trong tương lai.

Mặt khác, mức sinh giảm kéo theo quy mô hộ gia đình và số lượng hộ mới hình thành thu hẹp, đồng thời quy mô dân số trong độ tuổi lao động và lập gia đình – nhóm khách hàng chủ lực của thị trường bất động sản – cũng giảm dần.

Vì vậy, nhu cầu nhà ở nói chung suy yếu và cấu trúc nhu cầu dịch chuyển theo hướng ưu tiên các sản phẩm diện tích vừa và nhỏ, tối ưu chi phí, thay vì căn hộ lớn. Khi cầu thực tế bị thu hẹp, tỷ lệ hấp thụ trên thị trường giảm rõ rệt, đặc biệt ở các phân khúc không phù hợp với xu hướng nhân khẩu học mới.

Trong khi đó, giá nhà vẫn duy trì ở mức cao và chưa được điều chỉnh linh hoạt, làm gia tăng khó khăn trong tiêu thụ các căn hộ diện tích lớn, tổng giá trị cao. Hệ quả là tồn kho có nguy cơ gia tăng, vòng quay vốn chậm lại và áp lực thanh khoản đè nặng lên các chủ đầu tư, buộc thị trường phải xem xét điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, chính sách giá và giải pháp tài chính để kích cầu.

Nhà cho người trẻ chỉ nên có giá 2-3 tỷ đồng

Trong báo cáo về nhà ở và thị trường bất động sản 9 tháng đầu năm, Bộ Xây dựng cho biết giá bán nhiều phân khúc duy trì ở mức cao và có xu hướng tăng so với cùng kỳ năm trước.

Điển hình như giá chung cư tại Hà Nội và TPHCM vẫn tiếp tục leo thang. Tại Hà Nội, giá bán từ chủ đầu tư đạt trung bình 70-80 triệu đồng/m2, tăng gần 6% so với quý I và 33% so cùng kỳ năm ngoái. Một số dự án hạng sang thậm chí được chào bán ở ngưỡng 150-300 triệu đồng/m2.

Tại TPHCM, mặt bằng giá sơ cấp khoảng 75 triệu đồng/m2, ổn định so với đầu năm, song cũng tăng 36% theo năm. Một số dự án cao cấp mở bán từ 150 triệu đồng/m2 trở lên.

Bộ Xây dựng thừa nhận nguồn cung sản phẩm nhà ở chủ yếu là phân khúc cao cấp và phân khúc trung cấp. Thị trường đang thiếu sản phẩm bất động sản là nhà ở giá phù hợp với khả năng chi trả của đa số người dân.

Nêu quan điểm, ông Nguyễn Trung Vũ – Chủ tịch HĐQT Cen Land – cho rằng nhà ở vừa túi tiền cho người trẻ chỉ nên ở mức 2 tỷ đồng, có thể là trả góp trong vòng nhiều năm. Bởi với giá nhà cao như hiện nay, người dân mất 80 năm đi làm không ăn không uống mới mua được nhà. Vì vậy, giá nhà cần được đưa xuống mức hợp lý.

Còn ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) – đề nghị cần quan tâm và có chính sách tín dụng ưu đãi cho người trẻ dưới 35 tuổi khi mới tạo lập nhà ở. Nhà ở thương mại giá phù hợp dưới 3 tỷ đồng cũng cần được ưu tiên với lãi suất cho vay hợp lý là 5,9-6,1%/năm, thời hạn vay 20-25 năm.

Chủ tịch HoREA nhấn mạnh người trẻ vay mua nhà thực chất là đang thế chấp bằng cả cuộc đời ở phía trước. Vì vậy, người trẻ cần sự tin tưởng và các chính sách hợp lý để tạo lập được nơi ở, chốn an cư.

Bà Cao Thị Thanh Hương – Quản lý Cấp cao, Bộ phận Tư vấn và Nghiên cứu, Savills TPHCM – cho rằng người trẻ và người có thu nhập thấp hoàn toàn có thể kỳ vọng hoàn thành ước mơ sở hữu nhà ở với những thông tin tích cực từ chính sách nhà ở từ Chính phủ cũng như các dự án hạ tầng đô thị đang được gấp rút triển khai.

Theo bà Hương, thị trường bất động sản muốn phát triển bền vững cần xuất phát từ nhu cầu thật, mà nhu cầu lớn nhất hiện nay chính là nhà ở vừa túi tiền. Khi những chính sách tín dụng hợp lý đi vào thực tế, không chỉ người mua hưởng lợi mà doanh nghiệp bất động sản cũng sẽ cải thiện thanh khoản, giảm hàng tồn và khơi thông dòng vốn sản xuất.

Vì vậy, gói tín dụng mua nhà cho người trẻ không chỉ là một giải pháp tài chính, mà còn là lời giải cho bài toán an cư và ổn định xã hội trong dài hạn.

Tuy nhiên, chuyên gia khuyến cáo người trẻ không nên “mạo hiểm” với khoản vay quá sức. Một khoản trả góp ổn định khoảng 1/3 thu nhập sẽ khả thi hơn rất nhiều so với mức một nửa thu nhập trở lên. 

Với bối cảnh hiện nay, mức vay an toàn nên cân nhắc là tối đa 50% giá trị bất động sản – mức có thể giảm thiểu rủi ro tài chính và tâm lý trong dài hạn. Hơn hết, việc cân nhắc kỹ lưỡng khả năng trả nợ, lựa chọn dự án có pháp lý rõ ràng và chủ đầu tư uy tín là những bước đi không thể bỏ qua.

Bên cạnh đó, sự ổn định về lãi suất cũng là yếu tố quan trọng nhằm giữ vững tâm lý cho người vay. Mỗi biến động trong lãi suất đều có thể khiến người vay lo lắng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tâm lý an cư lạc nghiệp – yếu tố cốt lõi thúc đẩy họ gắn bó lâu dài với một thành phố và cống hiến làm việc.