Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) vừa gửi văn bản góp ý dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về việc thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập.

Theo HoREA, thời điểm hiện nay chưa thật sự cần thiết phải thành lập mô hình này do nhiều vướng mắc về bộ máy, chức năng và hiệu quả thực thi.

Trong văn bản, Hiệp hội này cho rằng đề xuất thí điểm Trung tâm giao dịch bất động sản có thể chưa phù hợp với chủ trương của Trung ương về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, giảm đầu mối và hạn chế phát sinh tổ chức mới.

Việc thành lập một đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND cấp tỉnh – như dự thảo nêu – đồng nghĩa với việc gia tăng biên chế, tăng chi ngân sách và tạo thêm đầu mối hành chính cần quản lý. Nếu mỗi địa phương đều lập một trung tâm và có thể mở nhiều điểm giao dịch, chi phí vận hành cũng sẽ tăng lên đáng kể.

Hiệp hội nhận định mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản còn có thể trùng lặp chức năng với nhiều cơ quan và thiết chế hiện hành. Cụ thể, đối với các giao dịch bán hoặc cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai, chức năng này đang thuộc thẩm quyền quản lý của Sở Xây dựng; đồng thời, các thủ tục liên quan đến xác nhận, công chứng hợp đồng đã được hệ thống văn phòng công chứng đảm nhiệm. Chủ đầu tư dự án bất động sản, theo quy định hiện hành, cũng có trách nhiệm công bố thông tin và thực hiện giao dịch thông qua sàn giao dịch.

Ngoài ra, Hiệp hội cho rằng quy định minh bạch hóa giao dịch bất động sản thông qua Trung tâm giao dịch bất động sản vẫn chưa toàn diện. Hiện pháp luật đã có các thiết chế hỗ trợ minh bạch như sàn giao dịch bất động sản hoặc cơ chế yêu cầu chủ đầu tư công bố thông tin đầy đủ trên website doanh nghiệp và tại khu vực dự án. Do đó, việc bổ sung thêm một trung tâm do Nhà nước thành lập chưa chắc mang lại hiệu quả tương xứng với chi phí và bộ máy phát sinh.

Mặc dù không ủng hộ việc thành lập Trung tâm vào thời điểm này, HoREA nhấn mạnh sự cần thiết của việc siết chặt yêu cầu công khai thông tin đối với chủ đầu tư. Hiệp hội đề xuất bắt buộc chủ đầu tư công khai đầy đủ, chính xác thông tin về bất động sản – từ nhà ở có sẵn, nhà ở hình thành trong tương lai đến quyền sử dụng đất đã có hạ tầng – trên hệ thống thông tin của Bộ Xây dựng, UBND cấp tỉnh và website của doanh nghiệp.

Với các trường hợp không công bố đầy đủ, HoREA đề nghị xử phạt nghiêm để bảo vệ người mua và tạo môi trường thị trường lành mạnh.

Hiệp hội đồng thời kiến nghị Chính phủ sớm xây dựng đề án sửa đổi Luật Kinh doanh bất động sản và điều chỉnh một số quy định liên quan nhằm bảo đảm sự đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Dự kiến, đề án này nên trình Quốc hội khóa XVI tại kỳ họp đầu tiên vào tháng 4/2026, trong đó ưu tiên hoàn thiện cơ chế bảo đảm tính minh bạch trong giao dịch và hoạt động kinh doanh bất động sản.

Theo Bộ Xây dựng, thời gian qua, nhu cầu mua và thuê mua nhà ở xã hội (NOXH) tại nhiều địa phương tăng mạnh. Người dân đặc biệt quan tâm các dự án được mở bán hoặc công bố tiếp nhận hồ sơ.

Tuy nhiên, tại một số dự án đã xuất hiện tình trạng tập trung đông người, chen lấn, giành chỗ; xếp hàng xuyên đêm, tự lập danh sách số thứ tự để “giữ suất”. Các hành vi này tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp, gây mất an ninh trật tự. Bên cạnh đó còn phát sinh môi giới trái phép, “cò hồ sơ”, thu tiền giữ chỗ ngoài quy định, gây bức xúc xã hội và làm ảnh hưởng đến hình ảnh cũng như hiệu quả của chính sách NOXH.

Thực trạng trên, nếu không được chấn chỉnh kịp thời, không chỉ tiếp tục gây mất an ninh trật tự mà còn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tiêu cực. Điều này tạo môi trường thuận lợi cho các loại “cò mồi”, môi giới nhận tiền lo hồ sơ, rao bán suất ngoại giao trái quy định… làm méo mó chính sách, ảnh hưởng lòng tin của người dân và gây khó khăn cho công tác quản lý Nhà nước tại địa phương.

Để bảo đảm việc tiếp nhận hồ sơ diễn ra trật tự, minh bạch, Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo triển khai nhằm bảo đảm chính sách NOXH được thực hiện đúng mục tiêu và nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước.

Cụ thể, Sở Xây dựng và các cơ quan liên quan cần đôn đốc các dự án NOXH đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa dự án vào kinh doanh; đồng thời công khai thông tin về các dự án đang triển khai, tối thiểu 30 ngày trước khi nhận hồ sơ.

Nội dung công khai bao gồm: Quy mô dự án, số lượng căn hộ, giá bán, giá thuê mua, thời gian – địa điểm phát hồ sơ và thời gian bắt đầu – kết thúc nhận hồ sơ.

Sở Xây dựng hướng dẫn người dân chuẩn bị hồ sơ và giấy tờ chứng minh đối tượng, điều kiện đầy đủ, tránh việc phải bổ sung nhiều lần.

Công an địa phương cần có phương án bảo đảm an ninh trật tự, phân luồng giao thông, tránh tụ tập đông người, chen lấn. Các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra và xử lý hành vi môi giới trái phép, “cò mồi”, thu tiền đặt chỗ, thu phí “bảo đảm hồ sơ trúng”, rao bán “suất ngoại giao” trái quy định.

Bộ Xây dựng cũng đề nghị các chủ đầu tư dự án NOXH thực hiện nghiêm quy trình, thủ tục mua bán theo quy định; công bố công khai thông tin dự án trên nhiều phương tiện truyền thông.

Đối với việc nộp hồ sơ trực tiếp, yêu cầu chủ đầu tư bố trí nhiều điểm tiếp nhận; phân chia theo khung giờ, ngày hoặc theo khu vực dân cư; bố trí biển hướng dẫn và lực lượng hỗ trợ điều tiết, phân luồng để tránh ùn ứ.

Chủ đầu tư cần có phương án dự phòng khi số lượng hồ sơ vượt quá khả năng tiếp nhận. Trường hợp cần thiết phải kéo dài thời gian nhận hồ sơ thì phải thông báo công khai tại các điểm tiếp nhận, trên các phương tiện truyền thông và báo cáo cơ quan có thẩm quyền, bảo đảm mọi người đăng ký đều được tiếp nhận hồ sơ.

Bộ Xây dựng đồng thời khuyến khích ứng dụng công nghệ số như tiếp nhận hồ sơ trực tuyến, xếp hàng điện tử, phát hồ sơ online nhằm giảm tải lượng người đến trực tiếp.

Trước đó, chiều ngày 20/11, tại Km1352+900 khu vực trước cửa hầm phía Bắc đèo Cả ngập sâu khiến cho các phương tiện không thể lưu thông qua hầm. Trên 2 tuyến đèo Cả và đèo Cổ Mã đều xảy ra nhiều điểm sạt lở, đất đá và cây cối tràn xuống chiếm mặt đường gây ách tắc giao thông hoàn toàn, buộc trạm cảnh sát giao thông Ninh Hòa tạm cấm tất cả xe lưu thông để bảo đảm an toàn.

Sau khi xảy ra sự cố, Khu Quản lý đường bộ III đã huy động tối đa nhân lực, máy xúc, xe ủi, xe ben và thiết bị cơ giới. Đồng thời phối hợp với lực lượng cứu hộ và chính quyền địa phương để thu dọn đất đá, xử lý sạt trượt và ngập úng.

Đến sáng 21/11, tuyến đường qua đèo Cả và Cổ Mã đã được thông xe tạm thời một làn. Các phương tiện cũng có thể qua hầm đèo Cả và Cổ Mã.

Ông Võ Ngọc Trung, đại diện xí nghiệp quản lý vận hành hầm Đèo Cả cho biết, do trước đó giao thông hoàn toàn tê liệt nên khi nước rút, hàng nghìn phương tiện dồn ứ phía Nam cửa hầm Đèo Cả, kéo dài hàng chục km nối đuôi nhau di chuyển chậm. Chỉ cần 1 xe gặp sự cố hoặc chết máy cũng gây ùn tắc kéo dài.

Xí nghiệp quản lý vận hành hầm phối hợp với các lực lượng chức năng điều phối phương tiện, đảm bảo chỉ cho xe lưu thông qua hầm khi tuyến phía ngoài đủ điều kiện an toàn, không để xảy ra ùn tắc trong hầm gây tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ và mất an toàn.

Thêm vào đó, sau lũ lụt, mặt đường hư hỏng nặng, dải phân cách cứng bị lũ cuốn đổ ra đường, khiến việc di chuyển của các phương tiện hết sức khó khăn. Dòng xe tiếp tục nối đuôi nhau trên Quốc lộ 1, gây áp lực lớn cho công tác đảm bảo giao thông.

Tại trạm thu phí An Dân, do mưa lớn kéo dài khiến khu vực trạm bị ngập sâu, nhà đầu tư đã dừng thu phí và xả trạm từ 5h20 ngày 19/11. Đơn vị quản lý cũng đã kiến nghị cơ quan chức năng cho phép tạm dừng thu phí cho đến khi hoàn thành khắc phục hư hỏng và đảm bảo đủ điều kiện vận hành trở lại.

“Đối với trạm Đèo Cả và trạm Cù Mông, việc xả trạm sẽ căn cứ vào lưu lượng phương tiện thực tế trong từng thời điểm trạm được kích hoạt khi phát sinh ùn tắc kéo dài. Mục tiêu cao nhất là đảm bảo thông tuyến kịp thời, hỗ trợ công tác cứu hộ, cứu nạn trong mưa lũ, giảm thiểu thiệt hại và bảo đảm an toàn cho người dân và phương tiện lưu thông qua khu vực”, ông Trung nói.

Bên cạnh các biện pháp vận hành, xí nghiệp quản lý vận hành cũng triển khai hỗ trợ trực tiếp cho người dân và tài xế bị kẹt tại khu vực trạm thu phí. Nước uống, mì ăn liền và các nhu yếu phẩm được phát miễn phí cho các phương tiện phải dừng chờ lâu trong thời điểm mưa lớn.

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 302 quy định chi tiết về Quỹ nhà ở quốc gia. Đây là quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân và hoạt động không vì mục đích lợi nhuận.

Theo Nghị định, Quỹ nhà ở Trung ương sẽ được Chính phủ thành lập, trực thuộc và giao Bộ Xây dựng quản lý. UBND cấp tỉnh sẽ thành lập và quản lý Quỹ nhà ở địa phương.

Về cơ cấu tổ chức, Quỹ gồm Giám đốc, tối đa 2 Phó giám đốc, Kế toán trưởng và không quá 5 phòng chuyên môn. Giám đốc Quỹ Trung ương do Bộ trưởng Bộ Xây dựng bổ nhiệm; Giám đốc Quỹ địa phương do Chủ tịch UBND tỉnh bổ nhiệm.

Về mục tiêu và chức năng, Nghị định quy định Quỹ sẽ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; đầu tư các dự án nhà ở xã hội đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để cho thuê. Quỹ cũng tạo lập nhà ở xã hội thông qua hình thức tiếp nhận, chuyển đổi công năng nhà ở thuộc tài sản công theo quy định của pháp luật về nhà ở và pháp luật có liên quan để cho thuê.

Quỹ có thể tạo lập nhà ở, nhà ở xã hội thông qua hình thức mua từ các chủ đầu tư; đặt hàng, tiếp nhận, chuyển giao nhà ở do doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ; tiếp nhận nhà ở phục vụ tái định cư, tạm cư; tiếp nhận, chuyển giao nhà ở xã hội do tổ chức, cá nhân tự nguyện đóng góp để cho thuê.

Ngoài ra, Quỹ còn được phép mua nhà ở thương mại để cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuê.

Quỹ nhà ở quốc gia được kỳ vọng sẽ giúp cân đối cung – cầu, điều chỉnh cơ cấu hàng hóa bất động sản, từ đó tác động làm giảm giá thành phân khúc nhà ở thương mại, giúp thị trường bất động sản phát triển ổn định và lành mạnh hơn. Đồng thời, Quỹ tạo nguồn lực dài hạn, bền vững cho phát triển nhà ở xã hội.

Theo Bộ Xây dựng, trong 10 tháng đầu năm, cả nước có 191 dự án nhà ở xã hội hoàn thành với quy mô 128.648 căn; 195 dự án đã khởi công, đang triển khai với 123.057 căn; 310 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 385.343 căn.

Như vậy, số lượng dự án đã hoàn thành, khởi công và chấp thuận chủ trương đầu tư đến năm 2025 đạt khoảng 60% so với chỉ tiêu 1.062.200 căn đến năm 2030.

Trong dòng người xếp hàng mua nhà ở xã hội tại dự án CT3, khu đô thị Kim Chung, xã Thiên Lộc (Hà Nội) sáng 17/11, có ông C. (75 tuổi, quê Nghệ An), một cựu chiến binh. Ông đang sống cùng con cháu tại Hà Nội nhưng căn nhà quá chật nên muốn tìm chỗ ở mới.

Con gái ông đưa ông đến xếp hàng từ tối hôm trước, nhận số thứ tự tự phát là 77. Tuy nhiên, khi cánh cửa điểm nộp hồ sơ vừa mở, ông hiểu con số đó không còn nhiều ý nghĩa.

Mệt mỏi, ông ngồi xuống bên vệ đường đối diện cổng Trung tâm Văn hóa – Thông tin – Thể thao xã Thiên Lộc vì không đủ sức chen vào đám đông đang xô đẩy. Điều ông băn khoăn nhất là: Liệu thành tích trong quân ngũ có giúp ông được ưu tiên mua một căn nhà ở xã hội hay không?

Theo quy định hiện nay, có 5 nhóm được ưu tiên mua nhà ở xã hội mà không cần bốc thăm. Cụ thể, Điều 79 Luật Nhà ở quy định khi các đối tượng có cùng tiêu chuẩn và điều kiện, việc hỗ trợ được thực hiện theo thứ tự ưu tiên trước đối với:

– Người có công với cách mạng;

– Thân nhân liệt sĩ;

– Người khuyết tật;

– Người được bố trí tái định cư theo hình thức mua, thuê mua nhà ở xã hội;

– Nữ giới.

Trường hợp một đối tượng được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ khác nhau thì được hưởng một chính sách hỗ trợ mức cao nhất.

Tại Điều 38 Nghị định 100 quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, quy định: Danh sách của nhóm đối tượng ưu tiên được sắp xếp theo thứ tự theo thời điểm nộp hồ sơ. Các căn hộ dành cho các đối tượng ưu tiên được bố trí theo thứ tự của danh sách ưu tiên cho đến khi hết, các đối tượng còn lại được tiếp tục tham gia bốc thăm.

Như vậy, những người thuộc nhóm ưu tiên được phân căn hộ trước. Khi hết quỹ căn ưu tiên, các đối tượng còn lại mới được bốc thăm.

Trong khi đó, về đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, Điều 76 Luật Nhà ở quy định:

1. Người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ thuộc trường hợp được hỗ trợ cải thiện nhà ở theo quy định của Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng;

2. Hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực nông thôn;

3. Hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực nông thôn thuộc vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu;

4. Hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị;

5. Người thu nhập thấp tại khu vực đô thị;

6. Công nhân, người lao động đang làm việc tại doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong và ngoài khu công nghiệp;

7. Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, công nhân công an, công chức, công nhân và viên chức quốc phòng đang phục vụ tại ngũ; người làm công tác cơ yếu, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu hưởng lương từ ngân sách nhà nước đang công tác;

8. Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức;

9. Đối tượng đã trả lại nhà ở công vụ theo quy định, trừ trường hợp bị thu hồi nhà ở công vụ do vi phạm quy định;

10. Hộ gia đình, cá nhân thuộc trường hợp bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo quy định của pháp luật mà chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở;

11. Học sinh, sinh viên đại học, học viện, trường đại học, cao đẳng, dạy nghề, trường chuyên biệt theo quy định của pháp luật; học sinh trường dân tộc nội trú công lập;

12. Doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp.