UBND TPHCM lên kế hoạch tổ chức đấu giá quyền sử dụng 7 lô đất tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm vào năm sau. Các khu đất được đưa ra đấu giá gồm lô 3-8, 3-9, 3-12 (Khu chức năng số 3); lô 7-1, 7-17 (Khu chức năng số 7); lô 1-12 (Khu chức năng số 1) và lô 4-21 (Khu chức năng số 4).

Hiện trạng các lô đất trên đều đã hoàn thiện kết nối hạ tầng kỹ thuật, cơ bản hoàn thành bồi thường, giải phóng mặt bằng và đủ điều kiện để đưa ra đấu giá quyền sử dụng đất.

Trong số 7 lô đất sắp đấu giá, ba lô 3-8, 3-9 và 3-12 từng được đấu giá thành công vào cuối năm 2021 với mức giá hàng nghìn tỷ đồng. Đáng chú ý, lô 3-12 có diện tích hơn 10.000m2 được trả giá tới 24.500 tỷ đồng, tương đương 2,45 tỷ đồng/m2 – gấp 8 lần giá khởi điểm. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trúng đấu giá đã không thực hiện nghĩa vụ tài chính đúng hạn và sau đó xin bỏ cọc.

Bên cạnh kế hoạch đấu giá mới, TPHCM yêu cầu lãnh đạo phường An Khánh phối hợp Ban Quản lý phát triển đô thị thành phố đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với lô 1-20; đồng thời hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật tại lô 3-17 (Khu chức năng số 3) và lô 5-3 (Khu chức năng số 5) để đủ điều kiện triển khai các bước tiếp theo.

Sở Tài chính được giao lập danh mục kêu gọi đầu tư và tổ chức đấu thầu các dự án có sử dụng đất tại khu phức hợp thể thao – giải trí thuộc Khu chức năng 2c, cùng ba lô 8-1, 8-2, 8-3 trong dự án Khu lâm viên sinh thái.

Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao phối hợp Trung tâm Phát triển quỹ đất và các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch chi tiết, sớm trình UBND TPHCM xem xét để triển khai hoạt động đấu giá.

Các ông lớn nhập cuộc

Tập đoàn Vingroup mới đây có giới thiệu mô hình đô thị hưu trí đầu tiên được thí điểm tại huyện Cần Giờ, TPHCM, quy mô 20-50ha mỗi khu.

Trước đó, doanh nghiệp này đã ký thỏa thuận hợp tác với tập đoàn y tế của Nhật Bản để phát triển mô hình trung tâm chăm sóc sức khỏe cao cấp cho người cao tuổi tại Việt Nam. Mô hình đã được tiên phong thực hiện tại một khu đô thị ở Hưng Yên.

Bên cạnh đó, Sun Group cũng triển khai mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trong một dự án đại đô thị 420ha tại Hà Nam.

Tập đoàn Novaland cũng từng ấp ủ phát triển mô hình khu nghỉ dưỡng hưu trí tại Phan Thiết (Lâm Đồng), khi hợp tác với các đối tác nước ngoài động thổ công trình dịch vụ chăm sóc sức khỏe đầu tiên ở khu đô thị hàng nghìn hecta. Hay một tập đoàn bất động sản tại Long An (cũ) cũng đã ra mắt dự án khu dân cư viện dưỡng lão từ năm 2018 với quy mô đầu tư khoảng 2.000 tỷ đồng.

Không phải ngẫu nhiên, thị trường bất động sản dưỡng lão lại được nhen nhóm bởi các ông lớn trong ngành. Theo dự báo, Việt Nam sẽ trở thành nước có dân số già vào năm 2038 với tỷ lệ người trên 60 tuổi, chiếm hơn 20% tổng dân số. Con số này là 27 triệu người, chiếm 25% tổng dân số vào năm 2050.

Mặc dù nhu cầu gia tăng nhanh, hệ thống chăm sóc người cao tuổi tại Việt Nam được đánh giá chưa phát triển toàn diện. Phần lớn hoạt động chăm sóc hiện nay mang tính tự phát, thiếu đào tạo bài bản và rời rạc, trong khi khoảng trống về dịch vụ ngày càng lớn qua từng năm.

Theo báo cáo của các công ty nghiên cứu thị trường, ngành chăm sóc người cao tuổi tại Việt Nam vẫn ở quy mô nhỏ nhưng đang mở rộng nhanh chóng, dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong thập kỷ tới khi hàng triệu người bước vào tuổi nghỉ hưu.

Theo một nghiên cứu của Savills, quy mô thị trường được dự báo tăng từ 2,3 tỷ USD năm 2024 lên 3,6 tỷ USD vào năm 2032, tương ứng mức tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) 5,81%. Các khu nghỉ dưỡng chăm sóc sức khỏe và nhà ở tích hợp dịch vụ y tế sẽ ngày càng được quan tâm khi người Việt chú trọng hơn đến sức khỏe tinh thần, lối sống bền vững.

Cần chiến lược phát triển riêng

Bà Emily Fell, Giám đốc Cấp cao bộ phận Living Sectors khu vực Châu Á – Thái Bình Dương của Savills, nhấn mạnh Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng lớn, nhưng phải có chiến lược phát triển riêng.

Việt Nam cần kết hợp cả mô hình lifestyle (viện dưỡng lão công cộng, khu dân cư tích hợp…) của Australia dành cho người cao tuổi tại các trung tâm đô thị và mô hình chăm sóc đặc biệt kiểu Nhật để đáp ứng nhu cầu gia tăng về chăm sóc hỗ trợ.

Bên cạnh đó, chính sách là yếu tố thúc đẩy then chốt. Các viện dưỡng lão công cộng cần khung pháp lý rõ ràng về quy hoạch và bảo vệ người lớn tuổi, trong khi các mô hình chăm sóc đặc biệt cần cơ chế thanh toán bền vững bằng bảo hiểm công hoặc tư nhân.

Quan trọng hơn, vốn đầu tư nên được đầu tư chủ yếu vào các tổ chức điều hành thay vì các tòa nhà. Do đó việc phát triển các tổ chức điều hành uy tín, chất lượng cao là ưu tiên hàng đầu tại Việt Nam.

Theo Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), các mô hình hiện tại mới chỉ đáp ứng cho một bộ phận nhỏ người cao tuổi ở khu vực đô thị.

Để đảm bảo đủ số lượng cơ sở và chất lượng chăm sóc cho người cao tuổi, Nhà nước cần xây dựng các chính sách khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào công tác chăm sóc người cao tuổi, cụ thể là đầu tư phát triển các mô hình.

Hội đề cập cần nghiên cứu các chính sách về thuế, khoản vay ưu đãi, quỹ đất phù hợp cho các doanh nghiệp tư nhân muốn đầu tư xây dựng và vận hành nhà ở dưỡng lão. Nhà đầu tư nước ngoài cũng cần được áp dụng các chính sách khuyến khích, thu hút để phát triển loại hình này tại Việt Nam.

Đặc biệt, Chính phủ cần xây dựng quy định pháp lý rõ ràng, minh bạch về tiêu chuẩn và điều kiện hoạt động của nhà dưỡng lão; khuyến khích mô hình hợp tác công tư (PPP) theo hướng mở rộng lĩnh vực đầu tư chăm sóc người cao tuổi, tạo cơ sở pháp lý cho việc thu hút vốn đầu tư của khu vực tư nhân vào lĩnh vực này.

UBND TPHCM giao Sở Xây dựng TPHCM chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan tham mưu tuyên truyền, phổ biến và tổ chức thực thi chính sách, pháp luật; công bố kịp thời thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản; công khai danh sách các dự án đủ điều kiện kinh doanh, chương trình phát triển nhà ở, chương trình phát triển đô thị cùng thông tin về các dự án nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội.

Sở Xây dựng có trách nhiệm tham mưu đẩy nhanh công tác quy hoạch, phát triển đô thị, nhất là các khu vực theo mô hình TOD; giải quyết nhanh thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư xây dựng và triển khai các dự án nhà ở, bất động sản theo quy định mới.

Đơn vị này phối hợp với Sở Tài chính xử lý kịp thời khó khăn, vướng mắc đối với các dự án bất động sản theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo 751 và Tổ Công tác đặc biệt, nhằm thúc đẩy giải quyết các dự án chậm triển khai, tăng nguồn cung nhà ở, đặc biệt cho người thu nhập thấp.

Sở Xây dựng phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tham mưu bố trí quỹ đất phát triển nhà ở xã hội; đôn đốc, hỗ trợ chủ đầu tư triển khai các dự án để hoàn thành chỉ tiêu.

Đồng thời, phối hợp các đơn vị liên quan tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm của doanh nghiệp, chủ đầu tư, sàn giao dịch, tổ chức môi giới bất động sản, đặc biệt với các trường hợp tăng giá bất thường, thiếu minh bạch thông tin; siết chặt hoạt động môi giới trên địa bàn.

Sở Xây dựng cũng được giao làm việc với Bộ Xây dựng để xây dựng cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản; lấy ý kiến các sở, ngành, báo cáo UBND TP và đề xuất chính sách thúc đẩy phát triển bất động sản nghỉ dưỡng và bất động sản khu công nghiệp.

Đơn vị chủ trì rà soát tổ chức bộ máy các sở, ngành liên quan lĩnh vực nhà ở và thị trường bất động sản để tham mưu UBND TP hợp nhất đầu mối về Ban Chỉ đạo chính sách nhà ở và thị trường bất động sản TPHCM; đảm bảo điều hành thống nhất; đồng thời chịu trách nhiệm trước UBND TP trong vai trò thành viên Tổ Chuyên gia giúp việc Ban Chỉ đạo Trung ương.

Sở Xây dựng phối hợp Sở Quy hoạch – Kiến trúc, Sở Nông nghiệp và Môi trường công bố công khai, lựa chọn chủ đầu tư theo quy định; thực hiện nghiêm việc dành quỹ đất xây dựng nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp và 20% quỹ đất ở trong dự án nhà ở thương mại, khu đô thị để phát triển nhà ở xã hội.

Ngoài ra, UBND TPHCM giao các sở, ngành và các xã, phường, đặc khu chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan tổ chức thực hiện nghiêm các chỉ đạo; phối hợp với Sở Xây dựng để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp phát triển nhà ở và thị trường bất động sản.

Các sở, ban, ngành và UBND các xã, phường, đặc khu thực hiện ngay việc cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính; bố trí đủ số lượng công chức, bảo đảm thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ đã được phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quy hoạch, đất đai, xây dựng, nhà ở, bất động sản, đầu tư…; không để xảy ra tình trạng đình trệ khi giải quyết các thủ tục hành chính do thiếu nhân lực.

UBND TPHCM yêu cầu các sở, ban, ngành và UBND các xã, phường, đặc khu có trách nhiệm thực hiện các chỉ đạo; báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ gửi về Sở Xây dựng để tổng hợp, báo cáo.

UBND các xã, phường, đặc khu phối hợp các đơn vị liên quan tham mưu thực hiện hiệu quả về phân định thẩm quyền giữa hai cấp chính quyền trong lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ Xây dựng, góp phần phát triển nhà ở và thị trường bất động sản an toàn, lành mạnh, bền vững.

Giá thuê không theo kịp giá nhà

Ông T.M (phường Xuân Hòa, TPHCM) sở hữu căn nhà phố 1 trệt, 2 lầu với diện tích sử dụng 150m² trên đường Võ Chí Công (phường Phước Long). Do chuyển về sống cùng cha mẹ lớn tuổi, ông quyết định cho thuê căn nhà với giá 15 triệu đồng/tháng. Nhưng vì vị trí xa trung tâm, thiếu tiện ích như chợ hay siêu thị, mức giá này vẫn chỉ ở ngưỡng “dễ chịu” so với mặt bằng chung.

Trên thị trường, căn nhà được định giá khoảng 10 tỷ đồng. Tính ra, tỷ suất sinh lời từ cho thuê chỉ vào khoảng 1,8%/năm – con số khá khiêm tốn và thấp hơn đáng kể so với gửi tiết kiệm ngân hàng.

Ở chiều ngược lại, bà P.N (phường Long Trường) có phần “may mắn” hơn khi cho thuê căn hộ tại Thảo Điền (phường An Khánh) với giá 14 triệu đồng/tháng. Căn hộ này được định giá khoảng 5 tỷ đồng, giúp tỷ suất lợi nhuận cho thuê đạt mức 3,3%/năm – cao hơn gần gấp đôi so với trường hợp của ông T.M.

Dù vậy, áp lực tài chính vẫn chưa giảm bớt với bà P.N, bởi khoản vay mua nhà khiến tiền thu từ cho thuê mỗi tháng chỉ vừa đủ “gánh” phần lãi ngân hàng.

Không chỉ dừng lại ở hai trường hợp nêu trên, thị trường bất động sản phía Nam còn ghi nhận hàng loạt ví dụ cho thấy tỷ suất sinh lời từ cho thuê ngày càng “teo tóp” trong vài năm gần đây. Thậm chí, nhiều ý kiến cho rằng với mức giá thuê rẻ như hiện nay, thay vì vay ngân hàng mua nhà rồi gồng gánh trả lãi, việc đi thuê lại kinh tế hơn.

Ông Đinh Minh Tuấn – Giám đốc khu vực miền Nam của PropertyGuru Việt Nam – cho biết tỷ suất lợi nhuận cho thuê chung cư TPHCM đã giảm từ 2,8% năm ngoái xuống khoảng 2,2%/năm vào cuối năm nay. Nhà phố, nhà riêng cũng chỉ quanh mức 1,8%. Theo ông Tuấn, giá bán – đặc biệt căn hộ trung tâm – tăng quá nhanh, bỏ xa tốc độ tăng của giá thuê, khiến hiệu quả khai thác ngày càng thấp.

Thị trường cũng ghi nhận sự dịch chuyển nguồn cung. Nếu trước đây khu Nam tập trung đông dự án cho thuê, thì nay lượng lớn căn hộ lại đổ về phía Đông – nơi các dự án cao cấp chiếm ưu thế. Khi nguồn cung tăng mạnh ở phân khúc giá cao, giá thuê khó có cơ hội bứt lên.

Bình Dương – nơi thị trường căn hộ phía Nam sôi động thời gian qua – cũng không nằm ngoài xu hướng, khi tỷ suất cho thuê giảm từ 4,4% xuống còn khoảng 3,9%/năm.

Ông Võ Huỳnh Tuấn Kiệt – Giám đốc Bộ phận Phát triển Nhà ở CBRE Việt Nam – cho hay giá căn hộ đã “tăng nóng” trong thời gian dài. Trung bình mỗi năm giá tăng 20-30%, có giai đoạn chạm tới 40%. Ngược lại, giá thuê sau Covid-19 phục hồi chậm, dự kiến 5 năm tới mỗi năm cũng chỉ tăng 5-10%. “Độ vênh” lớn giữa tốc độ tăng giá bán và giá thuê khiến tỷ suất cho thuê tiếp tục giảm khi tính theo giá trị mua hiện tại.

Ông Kiệt cho biết cấu trúc nguồn cung TPHCM cũng góp phần tạo áp lực. Thị trường hiện dư thừa căn hộ cao cấp, hạng sang, trong khi phân khúc tầm trung và vừa túi tiền cực kỳ khan hiếm. Giá bán các dự án cao cấp phổ biến 120-150 triệu đồng/m², thậm chí 180-200 triệu đồng/m², cao hơn nhiều so với mức bình quân 90 triệu đồng/m².

Không chỉ vậy, việc siết hoạt động cho thuê ngắn ngày (như Airbnb) 1-2 năm gần đây cũng khiến một kênh cho thuê vốn đem lại tỷ suất cao bị thu hẹp. TPHCM đang thí điểm lại loại hình này, kỳ vọng có thể mở thêm dư địa cải thiện lợi nhuận cho nhà đầu tư trong thời gian tới.

Hành vi đầu tư liệu có thay đổi?

Không khó để nhận thấy phần lớn nhà đầu tư hiện nay mua bất động sản chủ yếu để chờ tăng giá, thay vì trông chờ vào dòng tiền cho thuê. Những dự án cũ – nơi giá mua ban đầu thấp hơn – vẫn cho tỷ suất thuê tốt hơn, trong khi nhiều dự án mới có giá bán cao nhưng chưa thể khai thác cho thuê hiệu quả.

Đại diện CBRE Việt Nam cho biết nhà đầu tư ngày càng thận trọng, không còn mua “ồ ạt” như trước. Việc mua để cho thuê hiện không còn hấp dẫn, phần lớn giao dịch xuất phát từ kỳ vọng tăng giá vốn.

Cùng quan điểm, ông Đinh Minh Tuấn cho rằng suốt 5 năm qua giá thuê gần như đi ngang, trong khi lãi suất ngân hàng tăng, khiến mô hình mua – cho thuê kém hiệu quả. Vì vậy, nhà đầu tư ưu tiên các sản phẩm có tiềm năng tăng giá, như căn hộ tại các khu vực mới hoặc đô thị vệ tinh.

Nói tại một sự kiện gần đây, TS Đinh Thế Hiển – chuyên gia kinh tế – cho rằng thị trường bất động sản trong suốt 30 năm qua có nhiều giai đoạn siêu lợi nhuận, mức sinh lời có thể tới 25%/năm, vượt xa chứng khoán và lãi suất gửi tiết kiệm. Tuy nhiên, trong giai đoạn mới, bất động sản sẽ dần dịch chuyển trở thành kênh đầu tư phát triển bền vững chứ không còn là kênh siêu lợi nhuận như trước.

Theo chuyên gia, một căn nhà được xem là hợp lý khi việc chi trả (kể cả phần vốn vay) phải phù hợp với khả năng tài chính của người mua. Và giá trị một bất động sản (dù là 5 tỷ đồng hay 50 tỷ đồng) sẽ được đánh giá qua hiệu quả khai thác của nó. Tức, một bất động sản tốt là khi có thể tạo ra tỷ suất sinh lời từ việc khai thác (cho thuê, vận hành) đạt khoảng 3% đến 3,5%/năm trên tổng vốn đầu tư bỏ ra.